1890eko maiatzean Bizkaian egin zuten lehen greba orokor modernoa izan zen. Sozialistek antolatuta, hilaren 13an Zugaztietako Orconera meategian 200 lagun hasi eta gertuko meategietara ere zabaldu ondotik 30.000 langile izan ziren greban ugazaben tabernatik at jateko eskubidea eta ugazaben barrakoitik at lo egiteko eskubidea aldarrikatuz. Facundo Perezaguak zuzenduak, langileek Bilbora joateko ahalegina egin zuten, baina armadak eskua hartzea erabaki zuen. ororen buru, nagusiek aldarrikapenak onartu zituzten, baita udan bederatzi orduko lanaldia eta neguan hamaika ordukoa izatea ere.
Historia solas
Felizia Olabe Salaberri (1838 - 1912) Gasteizko mezenas garrantzitsua eta ongilea izan zen. Familia burges bateko alaba bakarra izan zen. Bere gurasoak zendu zirelarik, oinordekotzan jasotako ondarea hiriko instituzio desberdinen artean banatu zuen: eliza, udala, hezkuntza, egoera txarrean zeuden emazteak, haurrak... Emazte berezi horren bizia ezagutarazi digu aste honetan Peio Etxeberrik.
Espainiako Gerla Zibilaren ondotik, bi hamarkadetan Aberri Egunik ez da ospatuko. 1947 eta 1949 arteko salbuespenekin, 1963ean antolatu zen Francoren estatu kolpearen ondoko lehen Aberri Eguna, Itsasun (Lapurdi). Hortik aitzina urtero antolatuko da, urtez-urte, ospakizunaren izaera aldatuko, eta aldarrikapenak nahiz antolatzaileak ugarituko direlarik.
Lehen Aberri Eguna 1932ean antolatu zuen EAJ-PNB alderdiak. Ospakizun folkloriko-erlijioso gisa egin zen, Espainiako Gobernuaren debekuak saihesteko. Haatik, bere izaera politikoa nagusituko zen, bereziki Espainiako II. Errepublikaren azken urteetan. Aste honetan, 1935 urteko Aberri Eguna hartu du hizpide Peio Etxeberrik.