Alarma jo du, beste urte batez, OIP Presondegien Nazioarteko Behatokiak. Abenduaren lehenean marka berri bat hautsi zen frantses estatuan, 80.792 pertsona atxiloturekin. Espetxe-administrazioaren aitzinikuspenen arabera, gainera, 86.000 baino gehiago izan litezke 2027an egungo joerari eutsiz gero. Urtez urtez, beraz, gero eta jende gehiago metatzen da Frantziako presondegietan, zigor luzeagoekin eta baldintza okerragoekin. Baionako presondegiak bere aterpetze gaitasuna bikoizten du. Frantziako Justizia Ministerioaren datuen arabera, 166 preso ditu Baionako espetxeak, 75 aterpetzeko gaitasuna duelarik. Horrek erran nahi du, 9 metro karratuko geletan, hirunaka metatzen dituztela atxilotuak. OIP behatokiak baieztatu duenez, 3.600 presok lurrean ezarritako matalazetan lo egiten dute frantses presondegietan.

Departamenduko Laborantza Ganbarako hauteskundeen kanpaina abiatu da. Urtarrilaren 14an bozetara aurkezten diren hiru sindikatuen ordezkariekin bi oreneko eztabaida sakona antolatu zuten Euskal Hedabideek, osoki euskaraz. Sebastien Uthurriage eta Iban Pebet (FDSEA-JA), Maritxu Lopepe eta Julen Perez (ELB) eta Jean Pierre Suhit eta David Suzanne (Coordination Rural) hautagaiek parte hartu zuten mahai-inguruan. Besteak beste, laborari berrien instalakuntza, osagarri krisia, Ossau-Irati sor-markaren geroa, Hirigune Elkargoen politikak, klima larrialdia edota nazioarteko itunak ukan zituzten hizpide. Euskal Hirigune Elkargoak bultzatu nahiko lukeen Laborantzaren Erakunde Publikoaren sorreraren inguruan ere, sindikatu bakoitzak bere ikuspegia eman zuen.

30 urtez Translatines festibalak bazterrak inarrosi zituen antzerkiaren munduan Baionan. Chimères antzerki taldeak antolaturik, mundu mailako 250 antzerki talde jinarazi zituen 1981 eta 2014 artean, bereziki Hego Amerikatik. La Fura dels Baus, Els joglers edo Teatro de los Andes, ondotik mundu mailan fama handia izan zuten tropak hurbildu ziren festibal honetara. Ibilbide hortaz dokumental bat estreinatuko dute Jean Francois Hautin eta Nadine Perezek, Baionako Atalante zine gelan urtarrilaren 17an, 18:30etan.

«Lurraldetasuna transmititzeko» saioak proposatuko ditu Ataria elkarteak. Bost saioko modulo bat antolatu dute Ipar Euskal Herrira heldu berri diren herritarrei zuzenduak, baita tokiko enpresa, elkarte edo kolektibitateei. Saio horien bidez Euskal herriko historia, geografia, hizkuntza edota kultura ulertzeko gakoak eskainiko dizkiete. Urtarrilaren 18an; larunbatarekin, informazio bilkura bat eginen dute Itsasuko herriko etxean, eta otsailaren lehenetik goiti iraganen dira moduluak larunbatetan. Saio bakoitzeko 20 euroko parte hartzea galdegina izanen zaio parte hartzaile bakoitzari, eta saio orotan parte hartzeko engaiamendua hartu beharko dute.

Bere hogeigarren urtemuga ospatuko du Euskal Herriko Laborantza Ganbarak. Urtarrilaren 18an, Ainhize-Monjolosen, usaiako biltzar nagusiaren ordez, egituraren ibilbide historikoaz interesatuko dira, iragan hamarkadetako erronketan parte hartu dutenen lekukotasunen bidez. Giro ona ere segurtatua izanen da musika, ostatu eta Aiurri dantza ikusgarrirekin. Haatik, Laborantza Ganbararen ospakizun handia udaberrira pusatuko dute. Heletan egunaldi oso bat aitzinikusi dute apirilaren 5ean.

Baionako errugbi taldeak Donostian jokatuko du Paueren kontrako partida. Apirilaren 26an izanen da, arratsaldeko 16:30etan. Horrez gain, Hego Euskal Herriko errubgi komunitatearekin formakuntza harremanak indartu nahi dituztela jakinarazi dute baionarrek. Euskadiko eta Espainiako federazioeki  izenpeturiko hitzarmenaren bidez, laguntza teknikoa eta prestakuntza fisikoa eskainiko diete lapurtarrek hegoaldeko jokalariei, eta hoberenek Baionako formakuntza zentroan izen emateko parada ukanen dute.

Ehun bat gazte bildu ziren astearte arratsean Baionako herriko etxe aitzinean, eta elkarretaratzea izan behar zena manifestaldi bilakatu zen. U14 kolektiboaren inguruko bost gazte militante zigortu dituzte, baina ez dira preso sartuko. Urrian epaitu zituzten gazte lapurtarren auziaren erabakia eman zuen asteartean Baionako auzitegiak. Hainbat kalte material egitea leporatzen zitzaien eta manifestaldi batean parte hartzea aurpegia gordeturik. Bi militanteri hamabost hilabeteko espetxe zigorra ezarri diete gibelapenarekin, beste biri 140 orduko lan zigorra, eta gazteenari 60 eguneko 65 euroko isuna. Denek "herritartasun ikastaro bat" egin beharko dute, eta hiru urtez, manifestazioetan parte hartzea debekatua izan zaie Pirinio Atlantikoen departamenduan. Erabakiari helegitea pausatuko dio gazteen abokatuak.

Euskal Herrian ekoitzitako 1,3 milioi litro sagardo. Hori da Euskal Sagardoa jatorrizko izendapenaren barnean 46 sagardotegiek ekoitzitako sagardo kopurua txotx denboraldi berri honetarako. Euskal Herri osoko sagardogileen artean aurkeztu dute estreinakoz aurtengo txotx sasoia Donostian. Lehen aldia da Iparraldeko sagardotegi eta sagardo ekoizleak ekitaldira gonbidatzen dituztela, nahiz eta gutxi batzuk izan. Uzta txikia izan da aurten 2023koarekin konparatuz: %60 sagar gutxiago bildu dituzte Euskal Herriko sagastietan. Sagardo Berriaren eguna ospatuko da Astigarragan urtarrilaren 15ean. Urtero gonbidatu berezi batek eman ohi dio hasiera txotx denboraldiari, eta aldi honetan, Gure Zirkuko kideak izanen dira lehenak aurtengo sagardoa dastatzen.

Eric Etxart Seaskako lehendakarikide ardura hartu berri du urte hatsarrean, Antton Etxeberri eta Sophie Layusekin batera. Peio Jorajuriaren lekukoa hartu dute hiruek, eta Lehendakarikidetza taldea osatu dute. Ipar Euskal Herriko ikastolen sareko bozeramaile izanen da Etxart; Etxeberri ikastolen eta herriko etxeen arteko harremanez eta garapenaz arduratuko da, eta Sophie Layus langileez eta kanpo harremanez. Eric Etxartek bere lehen elkarrizketa eskaini die Euskal Irratiei. Azaldu duenez, besteak beste, lizeo berriaren eraikuntza ukanen du erronka nagusi gisara lehendakaritza talde berriak. Urte erditsurako proiektua eta bere kokagune zehatza zehaztu nahiko lukete. Guneari dagokionez, hiru kokaleku posible dituzte buruan: Uztaritze, Itsasu edota Donapaleu.