Anaiz Funosas: «Bake Bideak bere ibilbidea bukatu du»

Bere ibilbideari bukaera eman dio Bake Bidea mugimenduak, ostiral arratsean egin duen ekitaldiaren bidez. 2011ko Aieteko konferentziaren biharamunetan sortu zen Bake Bidea, eta ETAren armagabetzea bururaino eraman ondoren, ekinbidea eteteko garaia dela erabaki du. Urteetan zehar eraman lanaren bilan bat egiteko momentua izan da eta Louis Jouanet institutuak iragarri du iraganean gertaturiko kontakizunaren inguruan lanketa berezia abiatuko duela. Bestalde, ondorioen kudeaketa eta etorkizunerako kontsentsu baten beharra ere aipatu dira azken ekitaldi horretan, aurrera begira euskararen inguruan eta ipar Euskal Herriak behar duen instituzioaren inguruan bide orri bat markatuz.

Nehoiz baino xiberotar pilotari gehiago, Xiberoako txapelketan

Xiberoako pilota munduak besta usaina hartu du berriz ere. Igande huntan abiatuko da Xiberoako XVIII. pilota txapelketa, eta aurten nehoiz baino xiberotar pilotari gehiagok parte hartuko dute: 64 jokalarietatik, 43 xiberotarrak dira. Lehen heinean ere, hau da, mailarik altuenean, pilotarien erdia etxekoa da. Xabi Elgart antolatzailearen arabera, honek erakusten du «Xiberoan pilota maila gora doala urtez urte, eta belaunaldi berriek gero eta parte hartze handiagoa dutela». Txapelketa zabala izanen da aurtengoa, eta aurreko urteetako egitura atxiki du: Xiberoako hamaika herrietako pilota plazetan jokatuko dira partidak, asteburu oroz, hemendik goiti irailaren 21a arte. Salbuespen bakarrak uztaileko lehen bi asteburuak izanen dira, non atsedenaldi bat eginen den. Lehen hitzordua, igande huntan izanen da, Maule gaineko frontoi berrian. Goizeko 10:00etatik goiti jokatuko dira lehen partidak: lehenik hirugarren mailako pilotariek hartuko dute plaza, eta ondotik bigarrenekoek. Aurten ere esku huskako pilota izanen da nagusi, eta publikoari kalitate handiko partidak eskaintzea xede. Azpimarratzekoa da herriz herriko antolakuntza lana, pilotazaleen artean sarea trinkotzen laguntzen duena. Herri bakoitzak bere eguna izanen du, eta herritarrak protagonista bihurtuko dira, bai antolakuntzan baita girotzean ere. Txapelketa hunen helburu nagusietarik bat da tokiko pilotarien sustapena eta etxeko pilotari gazteei maila altuko esperientzia bat eskaintzea. Antolatzaileek azpimarratu dute pozik direla gero eta xiberotar gehiago lehen bi mailetan ikusteaz. XVIII. edizio horrek pilotaren bizitasuna erakusten du Xiberoan, eta orain herritarrei dagokie pilota plazak alaitzea eta pilotarien lana txalotzea.

Sute batek andeatu du Ahurtiko Val d'Adour egoitza

 

Sute bat gertatu da ostegunetik ostiralerako gauean, Ahurtiko "Val d'Adour" egoitzan. 26 haur eta 2 heldu atera behar izan dituzte 25 suhiltzailek. Kea arinki irentsirik gazte bat ospitaleratu behar izan dute prekauzionez. Sutea telebista gelatik abiatu da goizeko 3 orenak irian. Bainan, haur batek alarma entzunik besteak fite abisatu ahal izan ditu beharrik. Nathalie Martial Etxegorri Ahurtiko auzapezak erran digu haurrak ezarri dituztela herriko aisialdi zentroan goizeko askaria hartzeko eta klasera joaiteko gero. Mementoko ezin da egoitzara hurbildu, langileek eta departamenduko zerbitzuek anarteko aterabidea atxeman dute haur gehienentzat gauak pasatzeko. Edo haurrek beren familien etxeetan lo egiten dute edo auzo herrietako egituretan eta geriza familietan. Zailtasunetan diren 6 eta 18 urte arteko haur eta gazteak gerizatzen ditu Ahurtiko Val d’Adour egoitzak.

«Mendialdeko herriak hiltzen ari gara, eta hori gizarte osoaren kalterako da»

Jando Idiart Larraineko auzapeza eta Jone Alastuei Uztarrozekoa, Buruz-Buru emankizunean juntatu ditugu, Pirinioetako herrien egoeraz solastatzera. Auzo herriak dira Larraine (Zuberoa) eta Uztarroze (Nafarroa), eta Larraineko bortuaren bi aldeetan kokatzen dira. Ekonomia, populazioaren beherakada, euskararen egoera, mugaz gaindiko harremanak eta mendialdeko herrien egoeraz aritu dira bi auzapezak.

Kabaret gaualdi bat, Izturitzeko merkatuaren bigarren urtemuga ospatzeko

Isturitzeko merkatuaren bi urteak ospatzeko ostiral huntan merkatuaz gain kabaret gaualdia antolatu dute. Isturitzeko merkatua badu bi urte ostiral guztiz egiten dela eta hilabeteko lehen ostiralean, ekoizle gehiago etortzen dira eta animazio bat proposatzen da. Bestalde, beste merkatu berezi batzuk ere egiten dituzte, hala nola merkatu horren urtemugak eta eguberriko merkatua. Bi urte horiek ospatzeko Arberoan zehar elkarteak kabaret herrikoi baten antolatzeko xedea ukan du, izen emateen bidez bakoitzak bere talentu gordea edo edozein gauza izan antzerki, marrazki, kantu proposa dezake. Hitzordua Izturitzeko Artetxean finkatua da, ekainaren 6an, arratsaldeko 18:00etatik goiti.

Gure lurraldeko lurpea ezagutzeko parada, harpeen nazioarteko egunaren kari

Ekainaren 6an, Lurpeko eta harpeetako nazioarteko eguna ospatuko da. Egun hori nahi dute baliatu Europako hainbat harpe edo leizeek galde berezi baten azkartzeko. Saretu dira eta galdea egin dute UNESCO munduko ondaretzat sailkatuak izaiteko. Hori lortuz gero, posibilitate ainitzez gehiago balirateke indusketa eta kontserbazio lanen laguntzeko. Isturitze eta Otsozelaiko harpeen edota Sarako leizeetan hitzordu desberdinak antolatu dituzte ostiral huntarako, Lurpeko eta harpeetako nazioarteko eguna ospatzeko. Izturitze eta Otsozelaiko harpeetan, argazki-bisita bat izanen da 9:00etan eta 17:00 orenetan soinuek apaindutako bisita bat. Sarako leizeetan, aldiz, 18.30etan Diego Garate adituak Euskal Herriko harpe apainduei buruzko mintzaldia eskainiko du.

Eñaut Etxamendi: «Euskaltzaindiak euskararen historiaz eta etimologiaz errandakoei, kontrako arrapostua eman nahi nien»

Eñaut Etxamendi eta Txomin Davant ikerlariek euskararen jatorriaz ikerketa bat burutu dute, eta haren emaitzak 'Euskararen hitzorkunaz eztabaida' izeneko liburuan bildu. Liburua Maiatz argitaletxearekin argitaratua izan da, eta berezia da, hiztegi baten gisan antolatua baita. Euskaltzaindiak euskararen historiaz eta hainbat hitzen jatorri etimologikoaz egindako lanei arrapostua eman nahi izan diete bi hizkuntzalariek, euskarak «Europako beste hizkuntzen sorreran ukan duen papera» nabarmenduz. Egileek euskarak inguruko beste hizkuntzekin —frantsesarekin, gaztelaniarekin, latinerarekin eta beste batzuekin— duen harreman estua aztertu dute. Hitz bakoitzaren jatorria xeheki aztertzen dute, nondik heldu den ulertzeko. Liburu honek ez du soilik jatorriak ematen, baizik eta eztabaida pizten du, euskararen izaera eta bere historiaz gogoetatzeko.

Fruitu eta barazki ekoizleen saila sortu dute ELB sindikatuan

Baratzezaintzak dituen zailtasunak azpimarratu dituzte ELB sindikatuaren baitan bildu diren fruitu eta barazki ekoizleek. Prentsaren aitzinean agertu dira ipar Euskal Herriko baratzezainak, hainbeste aho elikatzen dituen saila ez dela oraindik aski ezaguna azpimarratzeko. Urte osoko lan bat dela esplikatu dute. Lanbide aberatsa baina aldi berean hauskorra, beti klimaren menpe baitira laborariak: eurite, haizete edo ekaitzei aurre egin behar diete eta edozein kalamitateren aitzinean laguntza gutxi eskuratzen dute. Europako PAC laguntzetatik kopuru biziki apala jasotzen dute eta biologikoan eskuratzen zutena kentzea erabaki du Frantziako estatuak. Ezagupen handiagoa lortzea espero dute beraz denen artean bateratuz.

Erlezainen arrangura piztu du neonikotinoideak baimenduko dituen Duplomb legeak

Duplom legeak erleengan arrisku handia sortzen du. Joan den astean, Duplom legea batzorde misto parekidera pasatu da. Horrek eztabaidak sortzen ditu laborarien artean, lege horrek laborariek dituzten oztopoen kentzea helburu duela justifikatzen da. Preseski, ur putzu handien baimena ahalbideratzea eta acetamipride pestizida onartzea da lege horren helburua. Jakitekoa da pestizida horrek arrisku handiak ekartzen ahal lituzkeela bereziki erle eta intsektuengan. 2018tik geroztik acetamipride pestizida ez da gehiago erabilgarri Frantziar Estatuan,horrek eragin lezakeen arriskuak ikusirik. Jakin behar da, produktu hau, neonikotinoide intsektizida familian kokatzen dela eta ezagutua dela bere toxikotasunak intsektuen eta erleen nerbio sistema zentralean eragiten duela eta heriotza dakarrela. Berriki Duplom legearen aipamena egin delarik Asanblea Nazionalean Frantziako Erlezaintzaren Batasunak lege hau salatu du erranez produktu horrek «erle anitzen hiltzea eragiten duela, %80a arte izan daitekeena». Frederic Forsans erlezaina ez da fidatzen, eta uste du lege hau pasako dela. Pestizida horrek gizakiengan ere arriskuak eragin ditzakeela salatzen da.