220 elkarte kide ditu Euskal Hirigune Elkargoak gaur egun. Larunbateko biltzarrean erakunde publikoen engaiamenduaren ahultzea azpimarratu dute kideek. Estatuak, Eskualdeak, Departamenduak, Eusko Jaurlaritzak eta Euskal hirigune elkargoak diruztatzen dute EKE eta denek diruztatze heina mantendu dute aurten. Euskal hirigune elkargoak aldiz, Transmisioari lotu lanpostu berri bat diruztatzeko diru emendioa egin dio EKEri. Eusko Jaurlaritzak ere diru gehigarri bat egin dio. Azken hamar urte hauetan, diruztatze berdinarekin funtzionatzen du EKE-k. Aitzinkontua 1.067.000 eurokoa du. Bestalde, ekonomikoki zaila den garai horri aurre egiteko, hainbat eragilerekin elkartzeko xedea badu Euskal Kultur Erakundeak, hala nola Uztaritzeko Lota jauregi inguruan. 2024an agertu da elkarretaratzeko gogoa, azkarrago izateko eta elkar sostengatzeko bai teknikoki bai gastuen aldetik. Herri Soinu, Bertsolarien lagunak, Iparraldean Dantzarien Biltzarrak eta Euskal kultur Erakundeak gune fisiko baten biltzeko xedea dute Uztaritzeko Lota jauregiaren inguruan.

Joan den ostiralean inauguratu zuten Irungo Oiasso Museoko termen aztarnategia, eta asteburuan 1.700 bisitari baino gehiago bildu dira hara. Egungo Irungo azpian ezkutatuta dagoen Oiasso hiri erromatarraren bigarren aztarnategia da hau; lehenengoa Xantalen ermitan aurkitutako nekropolia izan zen. Termak Kristo ondoko lehen mendekoak dira, eta museoaren atzealdean beiraz estalitako eraikin ikusgarri baten bidez egokitu dituzte. Bi milioi eta erdi eurotik gorako inbertsioa egin dute lanetan, eta “puntako teknologia” erabiltzen duten simulazioen bidez, bisitariek termen funtzionamendua hobeki ulertu ahal izango dute. Oiasso museoko zuzendari Juanjo Jimenezek nabarmendu duenez, hau da museoak 2006an ireki zenetik egin duen aldaketa handiena. Hemendik aurrera, museoaren eta termen bisita batera egin daiteke sarrera bakar batekin.

Joan den asteartean, Iruñeko Nafarroako Errege Artxibo Orokorrak hartu zuen Euroeskualdearen ezohiko batzarra, eta bertan erabaki zuten Akitania Berria, Euskadi eta Nafarroako sei ordezkarik hiru proiektu estrategiko aurkeztea POCTEFA AFOMEF programaren baitan. Ekimen hau INTERREG programaren barruan kokatzen da eta Mendebaldeko Eremu Funtzionalaren (AFOMEF) estrategia integratuan oinarritzen da. Proiektuek hiru ardatz nagusi jorratzen dituzte: mugaz gaindiko enplegua indartzea, garraio publikoaren arteko loturak hobetzea eta eleaniztasuna sustatzea hezkuntza-sisteman. Helburua, Euroeskualdeko zuzendari Arola Urdangarinen hitzetan, “mugaz gaindiko lurralde bateratuago bat eraikitzea da, non enplegua, mugikortasuna eta hizkuntza-aniztasuna ez diren oztopo, baizik eta aukera.” Lehen proiektuak lan-merkatu transnazionala indartu nahi du, lurralde arteko koordinazioa hobetuz eta mugaz gaindiko langileen zailtasunei irtenbideak emanez. Bigarrenak, berriz, garraio publikoaren interoperabilitatea eta eskaintza hobetzea du jomuga, trenbide eta hiriarteko garraio sistemetan. Hirugarren proiektuak hezkuntza eleanitza garatu nahi du, gaztelania, frantsesa eta euskara hezkuntza-esparruan txertatuz eta baliabide pedagogiko berriak sortuz. Proiektuak onartuak izanez gero, 2025eko maiatzean abiatuko lirateke, eta lau urteko epean, 2029ko maiatzera arte, gauzatuko lirateke.

Denboraldi bikaina borobildu zaio Baionako Avironeko futbol taldeari. Nationale 3 txapelketako azken lau partidak galduz ere oraindik aitzina, lehen lekuaren atxikitzea segurtatua dute. Heldu den denboraldian Nationale 2an lehiatuko dira. Maila horretan ari den Angeluko Genêts taldea zailtasunetan da Nationale 2ko azken lekuan baita. Baina matematikoki beren tokia maila horretan salba dezakete oraindik Genêts taldeko mutikoek.

Kepa Anabitarte Pasaian (Gipuzkoa) sortu zen duela 92 urte. Frankoren kontrako borrokan engaiatua, ELA euskal sindikatuan aritu zen lanean bai erbestean eta baita Euskal Herrian ere, sindikatua debekatua zenean. 1962an Alemaniako Munich hirian egin zen bilkura famatuan parte hartu zuen, Francoren ondorengo egoeraz eztabaidatu zen bilkuran. Parisen ere Jose Antonio Agirre lehendakaria ezagutu zuen eta harremana ukan zuen zenbait urtez. ELA sindikatuak ezkerreko jarreretan gehiago sakondu behar zuela uste zuen Anabitartek eta kritika gogorrak egin zizkion sindikatuaren zuzendaritzari. Ondorengo berrogei urteetan nazio eraikuntzan aritu zen lanean Nabarralde elkartean, eta Orreaga iritzi taldeko kide izan zen. Eneko Bidegainek Kepa Anabitarte. Bizitza bat herriari eskainia liburua idatzi zuen 2024ean. Bidegainen iritziz, Kepa Anabitarte belaunaldi batentzat ispilu izan zen.

Mintzaldi bat iragan zen Eusko Eguna kari Ezpeletan larunbat goizean. Gaia : «Tokiko monetak: ekintza publikoari zentzu gehiago emaiteko eta lurraldearekiko lotura sendotzeko tresnak». Isabelle Bagdassarian kontseilaria da politika publikoer buruzko metodoan eta jarraipenean. Tesia bat aurkeztu zuen lurraldeko ekintza publikoa eta komunak edo komunitateak barnatuz. Jendeen arteko trukada eta ekintza kolektiboa bultzatzen dutela tokiko monetek dio, horretan proiektu amankomunarentzat pertsonen mobilizatzea. Hau dela bere hitzetan Ipar Euskal Herriaren proiektua, eta palanka efektua moneta mailan ondorioztatzen duela horrek, ekintza horiek hauspotuz. Adibidez nola harremanetan ezar daiteken ekoizle bat, laborari bat eta ikasle bat lekuko monetaren inguruan. Hitzaldian parte hartu zuen ere Jean Baptiste Thony Bordeleko herriko etxeko kontseilari ordezkariak. Gaur egungo krisia desberdinak balia daitezkeela erakustera emaiteko lurraldeen erresilientziarako tresnak direla lekuko monetak. Lekuko loturak eta lurraldeko ekonomia zirkularra sustatzen baitituzte eta geroari buruz lagunduko dutela krisia horiei buru egiten iduritzen zaio. Gemme Gironde aldeko lekuko monetaz mintzatu da ere Jean Baptiste Thony. Euskoari konparatuz ttikia da, 100.000 Gemme baitira zirkulazioan. Horretarako inspirazio iturria da Ipar Euskal Herriko eredua horientzat.

AHTaren proiektua ez da hila. Bordeleko hegoaldean obrak abiatuko dituztela hilabete erditsuan, auzitegiak baztertu ondoan AHTaren kontrako errekurtso bat. Baina parlamentariek moratoria bat, hots obrak hasi aitzin epe bat eskatzen dute, auzitegietan egin beste errekurtsoen emaitzen beha egoteko. Akize arte, AHTak hemezortzi miliar euroko kostua luke. Kontra bildu diren hautetsiek lehengo burdin bideen berriztea eskatuko dute preseski maiatzean iraganen den Mugikortasunaren Diruztatzeko Konferentzian. Frantses gobernuak antolaturik, bertan sektore publiko eta pribatuko eragileak bilduko dira. AHTaren kontrako hautetsiek espero dute debatean haien ekarpena egitea, "eguneroko garraioa" lehenetsi behar dela azpimarratzeko.

Berriz ere Gorka Torre Roca eta Intza Gurrutxaga euskaraz mintzatzen saiatu dira Baionako auzitegian. Ostiral arratsalde honetan deituak ziren joan den abenduaren 3an auzitegian bertan "Justizia euskararentzat" tindatzeagatik. Auziak ez du luzaz iraun, Euskal Herrian Euskaraz mugimenduko militanteak diren bi auzipetuek, iragarri bezala, euskaraz deklaratzeko eskubidea aldarrikatu baitute. Bi ekintzaileak behin baino gehiagotan eskatu diote epaileari euskaraz egiteko baimena. Horrek epaitegian hizkuntzaren erabileraren legezkotasunari buruzko eztabaida ireki du. Gorka Torrek euskaraz deklaratzea debekatzen duen legerik ez dela azpimarratu, eta epaileak frantses konstituzioaren bigarren artikuluaren argudioa erantzun dio. Sustenguz hurbildua zen publikoarekin nahasmenduak sortu dira. Azkenean gela hustea erabaki zuen epaileak, eta «Euskal Herrian euskaraz!» oihuekin atera dira auzitegi gelatik. Ondotik auziak segitu du bi auzipetuak gabe. Azkenean 500 euroko gibelapenezko isuna Intza Gurrutxagari eta 1000 euroko isuna Gorka Torre Rocari ezarri die epaileak. Ondoko egunetan jakinaraziko dute zigorra beteko duten ala ez.

Azkenean, Donibane Garaziko desbideraketa proiektuko bide proposamenak herritarrek ikusten ahal dituzte. Martxoaren 20an, Izpuran iragan zen bilkura publikoan, desbideraketa proposamen ezberdinen ikusteko esperantzarekin, 300 bat garaztar hurbildu ziren. Mapa batean agertzen ziren hamar bide proposamenetatik, bost hautatu dira. Eta sei garren proposamena desbideraketarik ez egitea litzateke. Orain, garaztarrek, sei proposamen horien ikusteko parada dute Herriko etxe ezberdinetan. 6 proposamen horietarik bat, biderik ez egitea da. Beste bost proposamenak, bost irizpidetan ebaluatuak dira izar batzuen bitartez. Trafiko baldintzaz, seguritateaz, zerbitzu mailaz, ingurumen kalteez eta kostuaz. Desbideraketa proposamen guzietan ingurumen kalteak eta kostu irizpideek izar guti zituzten, baina obren kostuen eta eragiten ahalko lituzketen zenbakirik ez zen. Ostegunean, Akitania departamenduko kontseilariak Donibane Garaziko herriko etxean ziren goizean eta arratsaldean Izpurakoan herritarren kezkei eta ez ulertzeei erantzuteko helburuarekin. Herriko etxeetan galdetegi andana utzi dituzte, hautu bakoitzari buruzko iritzia eman dezaten. Akitaniako departamenduko kontseilariek, herritarrak gonbidatzen dituzte galdetegi horren betetzera. Galdetegiaren betetzeko, edo herriko etxeetara hurbil daitezke edo le64.fr webgunean.