Langileen Nazioarteko Eguna dela eta, sindikatu eta gizarte mugimenduek mobilizazio deialdi zabalak egin dituzte Hego eta Ipar Euskal Herrian. Baionan, CFDT, CGT, FSU, LAB eta Solidaires sindikatuek elkarlanean manifestaziora deitu dute, maiatzaren 1ean, 11:00etan, geltokitik abiatuta. Ibilaldia Merkatu plazan amaituko da, non informazio eta eztabaida guneak antolatuko diren. Manifestazioaren ardatz nagusiak izango dira zerbitzu publiko sendoen aldeko aldarria, duintasunez bizitzeko eskubidea eta emakumeen eta gizonen arteko lansarien berehalako berdintasuna. LAB sindikatuko bozeramaile Argitxu Dufauk adierazi duenez, “patronalak metatutako aberastasunei buruzko gogoeta publikoak egitea inoiz baino beharrezkoagoa da”. Dufauk salatu du testuinguru belikoz betetako hizkerak –estatuaren diskurtsoetan ageri den “gerla” terminologiak, esaterako– lan munduaren egoera gehiago okertzen duela, eta langileen eskubideak mehatxupean jartzen dituela. Hego Euskal Herrian, ELA sindikatua Bilbon eta Iruñean mobilizatuko da, gutxieneko soldata propioaren alde eta Europako berrarmatze prozesua salatzeko. Sindikatuaren arabera, “berrarmatze militarrean oinarritutako Europa batek langileen eta herritarren beharrak bigarren mailan uzten ditu”. Bestalde, Bizi!-k eta Alda-k kolektiboek ere protesta ekimen bateratua iragarri dute Baionan, 10:45ean Errepublika plazan, “Trump eta haren adiskideen munduaren aurka” lelopean. Maiatzaren Lehena, beraz, aldarrikapen sozial eta politikoen topagune izango da aurten ere, Euskal Herriko bi aldeetan, justizia sozialaren eta eskubide zabalagoen aldeko borroka berriz ere kalera eramanez.

Bost agintaldiz Lakarriko auzapez egon denari leporatua zaio, garai hartan 420.000 euroko obrak zuzenki edo zeharka manatzea SARL Boscqenpresari, bera zelarik enpresaburua. Horren lortzeko herriko kontseiluko bilkura faltsu baten deliberoa sortu luke. Astelehen honetan Boscqen abokatuak eskatu du auziaren gibelatzea, auzapez ohiaren osagarri egoeraz gain, hainbat elementu digitalizatuak eskas zituen dozierrean Stéphane Loumagnen arabera. Anne-Marie Mendiboure gaur egungo auzapeza den Dorothée Nabarraren abokatuak osagarri egoera justifikatzeko agiria "arina" zela azpimarratu du. Ez du frogatzen etortzeko ezintasunean denik. Dorothée Nabarraren sostenguz 30 bat herritar eta Eh Bai-ko hautetsi hurbildu ziren Paueko auzitegira. Auziaren gibelapena gaitzetsi du Nabarrak : "Nahi nizun herritarrek egia jakin dezaten, afera biziki gogorra izan da. Ez da jin. Domaia da. Pentsatzen dut behar zela jin. Behar zuela jin Lakarrareri esplikatzera eta gauza horren asumitzera." Bestalde Anne Marie Mendibouren arabera afera horrek : "Etika galdekatzen du, politiko batzuen zintzotasuna zalantzan jartzen du, hautetsi batena ere kondenatua balitz eta ez edozein hautetsi, elkargoko presidente ordea izan zen." Dorothée Nabarra Lakarriko auzapeza bilakatu zen preseski Dominique Boscqen parean 2020an. Bost urteko presondegi zigorra eta 500 000 euroko isuna arriskatzen du Dominique Boscqek, legez kanpo interesak hartzeagatik. Eta hamar urte kartzela eta 150.000 euroko isuna deliberazio faltsua egiteagatik.

Aberri Eguna elkarrekin ospatzeko xedez sortu zen Euskal Herria Batera plataforma. Aurten, ikusgarri bat eskainiko dute apirilaren 11n, Manex Fuchs antzerkilariaren, Lorea Agirre idazlearen eta Martxel Rodriguez dantzariaren eskutik. Euskara elkargune gisa hartzen duen lan horrek dantza, hitza eta kantua uztartuko ditu, eta Aberri Egunaren ospakizuna ardatz harturik euskal nazioa aldarrikatzen du obrak. Donostiako Kursaalean eskainiko da obra apirilaren 11n eta sarrerak urririk eskuratu daitezke. Sabino Arana fundazioak, Olaso Dorrea fundazioak eta Agirre Lehendakaria Centerrek babestu dute egitasmoa.

«Euskararen borroka auzitegi barnera berriz ekarriko dugu, euskararen zapalkuntza legala nehon baino hobeki hor ageri delako». Hitz horiekin mintzatu dira Gorka Torre eta Intza Gurrutxaga Euskal Herrian Euskaraz taldeko kideak, «Justizia euskararentzat» lemapean iragan den manifestazioko 1.500 lagunei. Baionako karriketan gaindi ibili dira, auzitegitik abiaturik. Apirilaren 11n epaituko dituzte EHEko kideak, abenduaren 3an Baionako Auzitegian egin zuten desobedientzia ekintzagatik. Euskal hizkuntzak jasaten duen zapalkuntzari desobedientzia eta intsumisioaren bidez iharduki behar zaiela erran dute, euskaltzaleei batu eta antolatzeko deia luzatuz.

Euskal Konfederaziotik erabakia «etsigarria» bezala hartu dute. Aspalditik buxetaren emendatzea eskatzen dute euskalgintzaren egoera larriari erantzuteko. Euskal Hirigune Elkargoa prest agertu baldin bada ere bere diru ekarpena handitzeko, departamenduak ezezkoa eman zuen. Eskualdearengatik itxaropena luke Maider Behoteguy EEPko presidenteak, eta oraingoan, frantses estatuaren erantzunaren zain direla erran digu. Apirilaren 10ean bilduko dira Hezkuntza Ministerioko ordezkariekin. Bestalde, Eusko Jaurlaritzak, lau urtez, 400.000 euroko ekarpena egingo dio urtero EEPri. Ostiral honetan izenpetu zuten euskara sustatzeko hitzarmena Maider Behoteguyk eta Ibone Bengoetxeak, Eusko Jaurlaritzako Kultura eta Hizkuntza Politika sailburuak. Aurten «zubiak eraiki» izeneko erronka berria gehitu diote Eusko Jaurlaritzaren egin hitzarmenari, proiektu aurkezleek euskararen eragileen arteko zubiak eraikitzeko.

Arte lanbideen Europako jardunaldiak ziren asteburu honetan, eta Euskal Herrian gune bat baino gehiagotan ate irekiak antolatu zituzten. Irisarrin, Ipar Euskal Herriko lantegi partekatuen gunea estreinatu zuten ostiralean, hautetsi, erakunde eta beste gune partekatuetako artisauekin batera. Irisarriko sartzean kokatua da gunea, zurgin batek bere eraikuntzaren parte bat utzi die, ofizialen partekatze gune baten egiteko. Jadanik zurgin bat, buztingintzan ari den bat eta dendari jostun bat instalatuak dira. Bilkura gela eta bulego batzuk ere aurkitzen dira. Arratsaldeko bilkuran zirkuitu laburrak birziklatze edo ber moldatzailean sarearen inportantzia azpimarratuak izan dira, ekonomia sozial eta solidario baten barnean.

Celine Blandin emagina bost hilabetez kargu gabetu du ARS Eskualdeko osasun agentziak. Azken hilabetean, hiru kanporatu ditu eta sei hilabetez lau Akitania Berria mailan. Emazte bat etxean haurra ukaiten laguntzen zuelarik, ospitalera eraman behar izan du Blandinek konplikazio batzuen ondorioz, eta horren ondotik, kanporatua izan da. Asteazkenean, mobilizazioak iragan ziren emaginaren sustenguz eta sareetan, petizio bat martxan ezarri dute. Mobilizazioak iragarri dituzte Collectif de Défense de l'Accouchement Accompagné à Domicile 64 taldetik.

Lurralde kolektibitatearen ideia lantzeko Lioneko metropoliaren eredua aztertzen ari dira. 2015ean, Liongo Hirigune Elkargoa eta Rodanoko departamenduak bat egin zuten. Aukera horrekin Batera plataformak departamenduaren eskumenak lituzken instituzio baten aldarrikapena ekarri nahi du Ipar Euskal Herrira. Hauek dira sozial arlokoak, etxebizitza edo laguntza sozialak, adinekoen aldeko politika eta abar. 2013an oroitu departamendu mailako kolektibitate eskatzen zuela Baterak Iparraldean. Euskal Konfederazioak parte hartu zuen Bateraren sorreran, eta Euskal Hirigune Elkargotik haratago joango litzatekeen erakunde bat beharrezkoa ikusten du bereziki euskarari estatutu bat emango liokeena. Ondoko hilabeteetan herriko bozak, legegileak edo frantses lehendakaritzarako hauteskundeen harira, hiru urteko sekuentzia bat irekitzen zaio plataformari. Horretarako bide-orri berri bat osatzeko gogoz da mugimendua. Maiatzaren 10ean Ezpeletako Patronage gelan bilduko dira goizeko 9:00etan, Biltzar Nagusi birsortzailea egiteko. Hitzordua denei irekia da.

Baionako Euskal Museoaren aldizkariaren ale berezia karrikaratu dute, museoaren ehungarren urteurrenaren kari. Euskal Museoaren adiskideak elkartearekin batera landu dute '100 urte jadanik' izenburua duen aldizkariaren 202. alea. Museoaren historia eta bere garapenean parte hartu duten hainbat pertsonaia aipatzen dituzte bertan. Paradaz baliatu dira ere Euskal museoa zertan den aipatzeko, pipiez kutsaturik egon ondoren hiru hilabetez itxi behar izan baitute osoki garbitzeko. Aldizkariak 172 orrialde ditu, baina artikulu bakar bat baizik ez da euskaraz.