Sute batek andeatu du Ahurtiko Val d'Adour egoitza

 

Sute bat gertatu da ostegunetik ostiralerako gauean, Ahurtiko "Val d'Adour" egoitzan. 26 haur eta 2 heldu atera behar izan dituzte 25 suhiltzailek. Kea arinki irentsirik gazte bat ospitaleratu behar izan dute prekauzionez. Sutea telebista gelatik abiatu da goizeko 3 orenak irian. Bainan, haur batek alarma entzunik besteak fite abisatu ahal izan ditu beharrik. Nathalie Martial Etxegorri Ahurtiko auzapezak erran digu haurrak ezarri dituztela herriko aisialdi zentroan goizeko askaria hartzeko eta klasera joaiteko gero. Mementoko ezin da egoitzara hurbildu, langileek eta departamenduko zerbitzuek anarteko aterabidea atxeman dute haur gehienentzat gauak pasatzeko. Edo haurrek beren familien etxeetan lo egiten dute edo auzo herrietako egituretan eta geriza familietan. Zailtasunetan diren 6 eta 18 urte arteko haur eta gazteak gerizatzen ditu Ahurtiko Val d’Adour egoitzak.

«Mendialdeko herriak hiltzen ari gara, eta hori gizarte osoaren kalterako da»

Jando Idiart Larraineko auzapeza eta Jone Alastuei Uztarrozekoa, Buruz-Buru emankizunean juntatu ditugu, Pirinioetako herrien egoeraz solastatzera. Auzo herriak dira Larraine (Zuberoa) eta Uztarroze (Nafarroa), eta Larraineko bortuaren bi aldeetan kokatzen dira. Ekonomia, populazioaren beherakada, euskararen egoera, mugaz gaindiko harremanak eta mendialdeko herrien egoeraz aritu dira bi auzapezak.

Kabaret gaualdi bat, Izturitzeko merkatuaren bigarren urtemuga ospatzeko

Isturitzeko merkatuaren bi urteak ospatzeko ostiral huntan merkatuaz gain kabaret gaualdia antolatu dute. Isturitzeko merkatua badu bi urte ostiral guztiz egiten dela eta hilabeteko lehen ostiralean, ekoizle gehiago etortzen dira eta animazio bat proposatzen da. Bestalde, beste merkatu berezi batzuk ere egiten dituzte, hala nola merkatu horren urtemugak eta eguberriko merkatua. Bi urte horiek ospatzeko Arberoan zehar elkarteak kabaret herrikoi baten antolatzeko xedea ukan du, izen emateen bidez bakoitzak bere talentu gordea edo edozein gauza izan antzerki, marrazki, kantu proposa dezake. Hitzordua Izturitzeko Artetxean finkatua da, ekainaren 6an, arratsaldeko 18:00etatik goiti.

Gure lurraldeko lurpea ezagutzeko parada, harpeen nazioarteko egunaren kari

Ekainaren 6an, Lurpeko eta harpeetako nazioarteko eguna ospatuko da. Egun hori nahi dute baliatu Europako hainbat harpe edo leizeek galde berezi baten azkartzeko. Saretu dira eta galdea egin dute UNESCO munduko ondaretzat sailkatuak izaiteko. Hori lortuz gero, posibilitate ainitzez gehiago balirateke indusketa eta kontserbazio lanen laguntzeko. Isturitze eta Otsozelaiko harpeen edota Sarako leizeetan hitzordu desberdinak antolatu dituzte ostiral huntarako, Lurpeko eta harpeetako nazioarteko eguna ospatzeko. Izturitze eta Otsozelaiko harpeetan, argazki-bisita bat izanen da 9:00etan eta 17:00 orenetan soinuek apaindutako bisita bat. Sarako leizeetan, aldiz, 18.30etan Diego Garate adituak Euskal Herriko harpe apainduei buruzko mintzaldia eskainiko du.

Eñaut Etxamendi: «Euskaltzaindiak euskararen historiaz eta etimologiaz errandakoei, kontrako arrapostua eman nahi nien»

Eñaut Etxamendi eta Txomin Davant ikerlariek euskararen jatorriaz ikerketa bat burutu dute, eta haren emaitzak 'Euskararen hitzorkunaz eztabaida' izeneko liburuan bildu. Liburua Maiatz argitaletxearekin argitaratua izan da, eta berezia da, hiztegi baten gisan antolatua baita. Euskaltzaindiak euskararen historiaz eta hainbat hitzen jatorri etimologikoaz egindako lanei arrapostua eman nahi izan diete bi hizkuntzalariek, euskarak «Europako beste hizkuntzen sorreran ukan duen papera» nabarmenduz. Egileek euskarak inguruko beste hizkuntzekin —frantsesarekin, gaztelaniarekin, latinerarekin eta beste batzuekin— duen harreman estua aztertu dute. Hitz bakoitzaren jatorria xeheki aztertzen dute, nondik heldu den ulertzeko. Liburu honek ez du soilik jatorriak ematen, baizik eta eztabaida pizten du, euskararen izaera eta bere historiaz gogoetatzeko.

Fruitu eta barazki ekoizleen saila sortu dute ELB sindikatuan

Baratzezaintzak dituen zailtasunak azpimarratu dituzte ELB sindikatuaren baitan bildu diren fruitu eta barazki ekoizleek. Prentsaren aitzinean agertu dira ipar Euskal Herriko baratzezainak, hainbeste aho elikatzen dituen saila ez dela oraindik aski ezaguna azpimarratzeko. Urte osoko lan bat dela esplikatu dute. Lanbide aberatsa baina aldi berean hauskorra, beti klimaren menpe baitira laborariak: eurite, haizete edo ekaitzei aurre egin behar diete eta edozein kalamitateren aitzinean laguntza gutxi eskuratzen dute. Europako PAC laguntzetatik kopuru biziki apala jasotzen dute eta biologikoan eskuratzen zutena kentzea erabaki du Frantziako estatuak. Ezagupen handiagoa lortzea espero dute beraz denen artean bateratuz.

Erlezainen arrangura piztu du neonikotinoideak baimenduko dituen Duplomb legeak

Duplom legeak erleengan arrisku handia sortzen du. Joan den astean, Duplom legea batzorde misto parekidera pasatu da. Horrek eztabaidak sortzen ditu laborarien artean, lege horrek laborariek dituzten oztopoen kentzea helburu duela justifikatzen da. Preseski, ur putzu handien baimena ahalbideratzea eta acetamipride pestizida onartzea da lege horren helburua. Jakitekoa da pestizida horrek arrisku handiak ekartzen ahal lituzkeela bereziki erle eta intsektuengan. 2018tik geroztik acetamipride pestizida ez da gehiago erabilgarri Frantziar Estatuan,horrek eragin lezakeen arriskuak ikusirik. Jakin behar da, produktu hau, neonikotinoide intsektizida familian kokatzen dela eta ezagutua dela bere toxikotasunak intsektuen eta erleen nerbio sistema zentralean eragiten duela eta heriotza dakarrela. Berriki Duplom legearen aipamena egin delarik Asanblea Nazionalean Frantziako Erlezaintzaren Batasunak lege hau salatu du erranez produktu horrek «erle anitzen hiltzea eragiten duela, %80a arte izan daitekeena». Frederic Forsans erlezaina ez da fidatzen, eta uste du lege hau pasako dela. Pestizida horrek gizakiengan ere arriskuak eragin ditzakeela salatzen da.

Paxkal Irigoien: «Orain arte ene izenean jo izan dut eta Xak taldea horren segida da»

Xak izeneko lan berria atera du Paxkal Irigoienek duela hilabete bat. Nahiz eta jadanik bakarkako lanak egin dituen, azken denbora horietan Paxkal Irigoien Garaztar artistak bakarkako lan bat plazaratu du. Disko hau 6 kantuz osatua da eta popa eta folka estilokoa da. Bertan, Allande etxeberri Etxartek baxuarekin lagundu du eta Julen etxeberri Etxartek baterian. Bertan gai arin eta ezberdinak aipatzen dira, egunerokotasuneko gaiak. Lan berri horren parada bada bai plataforma ezberdinetan, baita ere zuzenean, hala nola Tulalaikan ekainaren 8an eta loturak festibalean ekainaren 12an.

Joxe Ramon Bengoetxea: «Euskaditik Euskal Herrira jauzi egin nahi dugu»

Azaroan hautatua izan bazen ere, urtarril hondarrean hartu zuen bere kargua Joxe Ramon Bengoetxea, Euskal Herriko Unibertsitateko EHUko errektore berriak. Irunen sortua bada ere, Gasteizen bizi da gaur egun, eta Bilbo, Donostia eta Gasteiz artean ibilki da, eguna joan, eguna etorri. EHUk berrogeita bat mila ikasle ditu, bost mila irakasle eta hiru mila langile, Bilbo, Leioa, Gasteiz, Donostia eta Eibarren dituen campusetan banatuak. EHUko ateak irekiak dituztela Ipar Euskal Herriko ikasleek, nabarmendu nahi izan du errektore berriak, baina jabetzen da bereizkuntza bat jasaten dutela baxoaren nota apaltzen baitzaie baliokidetzea egiterakoan. Oztopo hau gainditzeko nahikeria badutela dio, baina eskuduntzak Madrileko gobernuaren gain direla gehitzen du Bengoetxeak, eta borondate politikoa behar dela. Ez dute baztertzen Ipar Euskal Herrian proiekturen bat abiatzea, tokiko erakundeekin eta akademiarekin elkarlanean, beti ere.