XIX. mendearen bukaeratik Lehen Mundu Gerrara arte xiberotarrek gutun bidez ukandako komunikazioa ikertu du Elorri Arkotxa ikertzaileak Nafarroako Unibertsitate Publikoan eginiko tesian. Garaiko Xiberoako gizartea eta errealitatea aztertzeko ez ezik, familia testuinguruko euskara xiberotarra aztertzeko parada izan da. Arkotxaren arabera, idazki hauek, besteak beste, erakusten dute herritarrek euskaraz idazteko ahalmena eta nahia zutela. Ikertuak izan diren hirurehun gutunak Xiberoako historia lantzen duen Ikerzaliak elkarteari esker berreskuratuak izan dira. Gehienak Xiberoako migranteen eta beren senideen arteko gutunak dira, eta beste multzo bat, Lehen Mundu Gerlakoak.

Lurraldea uzteko agindua jaso lezake Zuraiden bizi den Azerbaijango familia batek. Duela urte eta erdi iritsi zen bikote hau Lapurdira beren zazpi eta hamalau urteko haurrekin. Ordutik, kulturarteko trukaketak bultzatzen dituen Uztaritzeko Boubamed elkartearen sustengua ukan du familiak. Haur helduena Kanboko kolegioan ikasten du, eta gazteenak Zuraideko eskolan. Haatik, arazoak duela bi aste hasi ziren bikotea polizia kontrol batean gelditua izan zenetik. Bikotea Uztaritzeko jendarmeriara deitua izan da iragan astelehenean. Lurraldea uzteko aginduak aitzina egiteko aukerak ditu, eta behin betiko deliberoa ukan anartean, etxeko atxiloaldian egon beharko da familia. Atxiloaldia 45 egunekoa izaten da, edo urtebetekoa, kanporatzea atzeratzen bada.

Herritar Fronte Berriak deiturik, 900 manifestatzaile bildu ziren larunbatean Baionako Herriko Etxe aitzinean, Emmanuel Macron Frantziako presidentearen politika eta bere azken erabakia salatzeko. Hau da, Mixel Barnier eskuindarra lehen ministro izendatzea, ezkerrak irabazi dituelarik azken legebiltzarreko bozak. Eskuin muturrarekin eskuz esku ibiltzea ere leporatu diote Frantziako presidenteari manifestariek.

Nola maila onean lehiatu, diru baliabide murriztuekin? Horri erantzuteko, formakuntza zentro labelizatua sortu berri du Nafarroa errugbi taldeak. Partaidetza lortu du inguruko ikastetxeekin, hamabost eta hemezortzi urte arteko 25 gazteri orenak libratzeko, errugbian berezitzeko xedez. Federal bat mailako talde gotorrenei buru egitea dute xede baxenabarrek. Federal 1 mailan, talde ainitzek milioi bat euroko aitzinkontua dute, eta Nafarroak horren erdia besterik ez. Hori dela eta, geroan maila horri eusteko formakuntza gakoetarik bat izanen dela uste dute.

Jaizkibelek konpainia gisa desfilatu zuen atzo Hondarribiko alarde egunean lehen aldiz, baina alardetik kanpo oraindik ere. Auzapezak agindu ebazpenak espazioak partekatzeko aukera eman bazien ere, alarde baztertzaileak bizkarra eman zion konpainia parekideari, eta tenorea ere ez zuen errespetatu Jaizkibelekin ez gurutzatzeko. Hala ere, istilurik gabe iragan da alardea. Eta lehen aldiz, udal talde politiko guztiek egin zioten harrera elizako atarian Jaizkibeli, EAJ barne. Igor Enparan auzapezaren lana goraipatu dute alarde mistoko kideek.

Emmanuel Macron Frantziako presidenteak, ororen buru, badu bere lehen ministro berria. LR Errepublikanoen alderdiko Michel Barnier eskuindar kontserbadorea izendatu du. Fronte Herritar Berriko alderdiek «gobernu kolpea» salatu, eta Barnierren gobernua zentsuratzearekin mehatxu egin dute. EH Baik gaitzetsi du izendapenak ez duela uztaileko bozetan bozka emaileen gehiengoak erabakitakoa ordezkatzen. Eskuin muturra baikor agertu da, haatik. Marine Le Pen RN alderdiko buruak begi onez ikusi du Barnierren izendapena, eta aukera bat ematearen alde agertu da. Izan ere, errepublikanoen eta macronisten babesa ez ezik, eskuin muturraren babesa beharko du lehen ministro berriak bere politikak aitzina eramateko.

Departamenduko Jeunes Agriculteurs sindikatuko kideak Bastidan elkartu dira, Pirinio Atlantikoetako laborantza ganbarak bultzatutako topaketetan. Hirugarren urtea da hitzordu hau antolatzen dutela, eta aldi honetan, transformazioaz eta zirkuitu laburreko salmentari buruz gogoetatzeko baliatu dute hitzordua. Bastidarra esneki enpresan, berriki laborantzan plantatu diren dozena bat gazte bildu dira. Bi mintzaldirekin, bi laborantza eredutan ezarri dute arreta. Lehenik, Bastidarra enpresako buruak laborarien esnea transformatu eta merkaturatzeko sortu duen sistemaz solastatu da; eta ondotik, prozesu osoa bere kaxa garatzen duen Elgarrekin etxaldeak hartu du hitza.

Ezkio ala Gasteiz. Gipuzkoako eta Arabako aldundiak buruz buru ezarri ditu euskal Y-aren eta Nafarroaren arteko loturak. Erabakia Espainiako Gobernuaren eta Eusko Jaurlaritzaren eskutan da, eta hautua aurten egitea da asmoa. Bi trenbideek Ezkion bat egitea lehenesten du Eusko Jaurlaritzak Imanol Pradales lehendakariak berriki argitu duen bezala; haatik, Gipuzkoako EAJ arranguraturik da, Madrilgo gobernua Gasteizko ibilbidearen alde ari dela irudi baitu. Bi lurralde horietan jeltzaleek dute aldundiaren lehendakaritza, eta ondorioz, gai arantzatsua bilakatu da alderdiaren barnea.

Iaz baino ehun ikasle gehiagorekin egin du sartzea Seaska federazioak. Ondoko hilabeteetan sartuko diren bi urteko ikasleekin 4.300 ikasleren heina gaindituko du. Lehen mailan emendatzea 33 ikaslekoa da, baina azpimarragarriena Etxepare lizeoan da. 536 gazte sartu dira aste honetan Baionako lizeoan. Bertan handitze lanak egin beharko dituzte, eta jadanik prefabrikatuak gehitu dituzte. Bigarren lizeo bati buruz gogoetatzen ari dira. Bestalde, EEP Euskararen Erakunde Publikoa, Hezkuntza Ministerioa eta Seaskaren arteko akordioa 2022ko agorrilean bururatu zen. «Euskarak helburu berrien araberako politika publikoak behar» dituela salatu du Seaskak.