Heldu den ortzegunean Pariseko Laborantza saloian izanen den Akitaniako Blonden lehiaketan Oragarreko bi behi eta Urruñako bat aurkeztuko dituzte. Bixente Lazkano hazle urruñarrak Orchidée izeneko sei urteko behiarekin Pariseko bidea hartuko du asteartean, jadanik tokiko sari andana lorturik, Pariseko ikur enblematikoaren bila. Bertze bi behi urruñar ere Parisen izanen dira lehian heldu den astean, Larrea etxaldetik bi Prim Holstein beltz eramanen baitituzte Expositotarrek. Larunbat honetatik martxoaren 3ra izanen da Pariseko laborantzaren saloia.

Paueko parketak jakinarazi du hiru gizon atxilotu dituela, Betharrameko eskolan gertatu abusuen harira. «Bortxaketa larriagotuak, sexu eraso larriagotuak edota indarkeria larriagotuak» leporatuak zaizkie. Susmatuen nortasuna ez da oraindik jakina, 59, 69 eta 93 urtekoak direla bakarrik. Oroitu, Alain Esquerre izeneko ikasle ohi batek sare sozialetan plazaratu zuela afera. Gaur egun 132 biktimek egin dute salaketa. Atxiloketa horiek François Bayrouren eta biktimen kolektiboaren arteko bilkuratik lau egunera gertatzen dira. Bilera horretarik ateratzean, ikerketarako baliabide gehiago hitzeman zituen Frantziako lehen ministroak.

Zubiak eraiki Xiberoa eta Boliviaren artean. Badu jadanik 16 urte Bolibiaren aldeko elkartea sortu zela Xiberoan. Azken urteetan, La Paz hiriko El Alto auzoko eskola bat, emazteen etxe baten sortzea, dendarien dinamikak edota tokiko irrati bat sustengatu dituzte. Sos biltzeko ekimen zenbait antolatuko dituzte, horietatik lehena, apirilaren 6ean Maulen eginen duten ganer huste handia izanen da. Aurten, laborari zonbaitekin lan eginen dute.

«Ziurgabetasuna» nagusi Ipar Euskal Herriko enpresa buruen artean. Baionako CCI Merkataritza eta Industria Ganbararen hitzetan negoziorako klima ez da ona, inflazioak, karguen pisuak eta langile berrien hartzeko zailtasunek eragin txarra baitute tokiko enpresen bilakaeran. CCIk 2024 urte bukaerako barometroa plazaratu du, eta ikerketaren arabera, zailtasunetan eta auzitegira bideratuak diren enpresen zenbakiak %12 emendatu da. Negozioen «lehen etsaia» inflazioa dela argi utzi dute 213 enpresaburuek; haren ondorioz, eskari eta inbertsio apalagoa jasotzen baitute, aktibitate ekonomikoa geldotuz. Eraikuntzan, enpresen herenak ikusi du bere negozio zifra apaltzen azken hilabeteetan, eta haien bezeroek ordainketak egiteko zailtasunak dituztela azpimarratu dute. Zerbitzu sailari dagokionez, enpresaburuen %56aren erranetan, bezeroak berriz itzuli dira baina oraino sektore hauskorra da. Turismoan, aldiz, joan den urtea iluna izan da eta udaren bilan negatiboa egin dute gehienek. Orokorrean, egituren %40 ohartu da bezero gutxiago izan duela 2024eko udan. Horrez gain, langileak atxikitzea zaila zaie eta enpresen %72k langileak kontratatzeko arazoak dituela ziurtatu dute. Paradoxikoki, geroari begira tokiko enpresaburuak Frantzia mailako aktibitate ekonomikoari begira arranguratuak badira ere, %78k konfiantza agertu du bere enpresaren geroarekiko.

Emazteek xiberoko kulturan ukan duten tokia aztergai hartu dute Gure Ondarea elkarteak. Joana Etxart, Xantiana Etxebest eta Ihitz Iriart kulturgileek kulturan aktibo izan direnen esperientziak eta bizipenak biltzen ari dira. Emazteen parte hartzeaz informazio eskasaz eta transmisio mentsaz oharturik, euskal herriko unibertsitateko Aitzpea Leizaola antropologoarekin azterketa lan bat eramaten segitzen dute, geroan liburu baten argitaratzeko xedez. Kanaldude herri telebistarekin ere 50 minutu inguruko dokumentala ekoitzi dute, jada sarean ikusgai dena. Preseski, otsailaren 21an, dokumental horren proiekzioa eta mintzaldia izanen da Mauleko Tokia dendaren egongian 20:00etan, Pitxu gaztetxearen eskutik.

Aurten ere bi süjeta ukanen ditu Xiberoako pastoralak. Barkoxtarrek asteburu honetan egin dute kargu emate ekitaldia, eta Kattin Galant-Sühit nahiz Xalbat Jaureguiberriren esku utzi dituzte bi pertsonaia nagusiak antzeztearen ardura. 'Ürrats kolektiboak' izenburupean, iragan mendeko borrokak ekarriko dituzte barkoxtarrek oholtza gainera, izan laborantza, euskalgintza edota abertzaletasunaren alorrekoak. Izenaren logikari jarraiki, pastorala kolektiboki idaztearen eta zuzentzearen hautua egin dute. Horregatik, lehen aldiz, zazpi idazleren esku utzi dute lana, horien artean, Patrick Queheille, Laurie Pinque, Jon Gamiotxipi, Petti Galant, Xaxi Hobiague, Joanes Etxebarria eta Otxanda Queheille. Antzezlana ere hiru errejentek zuzenduko dute, Margita Queheillek, Aña Iriartek eta Maritxu Galantek. Egiteko manera berezi honek badu bere zergatia gibelean. Etxahun elkartekoek azaldu dutenez, «jakintzen eta arduren transmititzea» ukan dute ardatz. Pastorala hiru aldiz emanik izanen da, 2025eko uztailaren 27an, eta agorrilaren 2an eta 10ean.

64.000 etorkinek trabeskatu dute Bidasoako muga iaz, 2022 urtean, 31.200 izan zirelarik. Pirinio Atlantikoetako prefetak mugaldeko kontrol poliziala azkartzearen aldeko mezua zabaldu du astearte honetan Biriatuko ordainlekuko pasabidetik. Mugetako frantses poliziak, 850 etorkin atxilotu zituen iaz, duela bi urte baino %69 gehiago. Jean Marie Girier prefetaren eta Jérôme Bourrier prokuradorearen hitzetan, «legez kanpoko migrazioak delinkuentzia areagotzea» eragin du Lapurdiko kostaldean. 2024an 49 pasatzaile atxilotu dituzte eta beste hiru, 2025eko urtarrilean. Horietatik 38 berehala aurkeztuak izan dira epailearen aitzinera. Immigrazioaren kontrako politika azkartzearen beharra azpimarratu dute, baita polizia zerbitzu desberdinen arteko elkarlan handiagoa ere.

Euskara ahalik eta zuzenen idazteko «iparrorratza» proposatu nahi izan du Celine Mounole irakasleak eta euskaltzain urgazleak. 'Iparrorratza. Kalko eta huts ohikoenen saihesteko bidelaguna' liburua argitaratu berri du, frantsesaren eraginez eta euskararen ezagutza eskasez hedatuak diren huts eta kalko ohikoenak bildu, azaldu eta zuzentzeko bideak eskainiz. Horretarako, unibertsitateko ikasleen lanez eta Ipar Euskal Herrian argitaratu orotako testuz baliatu da. Eskuliburu hau usaian egiten diren huts edo erabilera oker bakoitza adibide errealez hornitua da eta forma zuzenaren parean ezarria. Hego Euskal Herriko euskaratan oinarritutako lanak ugaritu dira azken urteetan, baina Mounolek idatzitako eskuliburu hau Ipar Euskal Herriko euskarari egokituriko baliabideen eskasia, hein batean, estaltzera dator.

Izenak badu itsura ekologikoa, ez alta mamiak. Europa «deskarbonizatu» nahi duen E-CHO makro-proiektuak elkarte ekologisten arrangura piztu du. Zuberoako mugatik hurbil den Lacq herrian, «erregai berdea» ekoizteko lantegia ezarri nahi du Elyse Energy enpresak. Hegazkinei, itsas garraioari eta industriari bideratua izanen den 50.000 tona e-metanol eta 87.000 e-biokeroseno ekoitziko dituzte, Biarnoko eta Ipar Euskal Herriko oihanetako egurra ustiatuz. Proiektuaren kontra altxatu direnen arabera, 14.000 hektarea oihan litzateke Elyse Energyren ustiapenaren mehatxupean, bakarrik lehen bost urteetan. Euskal Hirigune Elkargoa dudakor agertu da E-CHO proiektuarekiko. Joan den abenduaren 12an, gutuna igorri zioten Departamenduko prefetari Jean René Etxegarai lehendakariak eta Martine Bisauta hautetsiak. Azaldu zutenez proiektuak ez luke bat eginen oihanen kudeaketaz Euskal Hirigune Elkargoak dituen xedeekin. Kari horretara, ondoko egunetan biltzekoak dira prefetarekin.