Hasi dira Irungo tren geltokiaren lanak. 2026ko martxora arte luzatuko dira obrak eta geltoki berriak abiadura handiko tren sarea errezibitzen ahalko du, eta Europako sarearekin lotura eginen du. Horretarako, bi burdin bide ezarriko dituzte, bata errail eredu espainiarrarekin, eta bestea europarrarekin. Abiadura handiko trenbidea eta mugaz gaindiko aldiriko trena lotzeko «mugarri historikoa» dela adierazi du Jose Antonio Santano, Irungo auzapez ohi eta Espainiako Garraio eta Mugikortasun jasangarrirako idazkariak.

Egungo artzain baten gogoetak izkiriatu ditu Josebe Blancok 'Hausnarrean. Ardiek egin naute artzain' liburuan. Duela bederatzi urte artzain ezarri zen Antzuolako (Gipuzkoa) Pikunieta etxaldean, eta bere egunerokotasuna kontatu nahi izan du liburu horren bidez. Artzaintza estensiboaren inportantzia eta onurak ditu hizpide, mundua ikusteko eta ulertzeko laguntzen duen lanbide bat dela argudiatuz.

CLEJ-GALT Bederatzü sortu dute, bederatzigarren gazteen aurrezkirako lekuko taldea. Gotaine-Irabarneko ODACE egituraren egoitzan aurkeztu dute egitasmoa. Talde hauek interesik gabeko maileguak eskaintzen dizkiete enpresa bat sortu, berrartu edo handitu nahi duten 36 urtetik azpiko enpresariei; eta bidenabar, aurreztearen aldeko dinamika bultzatzea dute xede. Lehen GALT-a 2000 urtean sortu zenetik, 262.000 euro inbertitu dira Xiberoako enpresari gazteak laguntzeko, eta orotara 75 proiektu bultzatu dira. GALT bakoitzean, oro har, 180 euroko ekarpena egiten duten 250 pertsona inguru parte hartzen dute, dinamika bururatzean, beren inbertsioa berreskuratzen dutenak.

Irulegiko Eskua aztergai ukan dute hainbat ikerlarik azken hilabeteetan, eta azken lanen ondorioek Euskal Herria inarrosi dute. Izan ere, adituen arabera oraino ezin da frogatu Irulegiko testu baskonikoa euskara historikoarekin edo bestelako hizkuntza batekin loturik duenik. Ondorio horiek Fontes Linguae Vasconum aldizkarian eman dituzte argitara hainbat ikerlarik. Preseski aldizkari horren editore eta euskal filologiako doktorea den Ekaitz Santazilia izan da Goiz Berri saioko gomita.  

Barazkien zurikinak, arroltze kuskuak edo apairuen hondarrak… Urtarrilaren lehenetik baitezpadakoa da hondarkin organikoak konpostatzea Ipar Euskal Herrian. Azken neurketen arabera, herritar bakoitzak 70 kilo hondarkin organiko sortzen ditugu urtean, izan ere, gure zikinontzien %26 osatzen dute sukaldeko hondarkinek. Bil Ta Garbi sindikatuak konpostagailu indibidualak eta kolektiboak urririk eskainiko ditu, haien baliapena sustatu eta garatzeko. Gaur egun 130 konpostatzeko gune ezarri dituzte, baina bi urteren buruan mila izatea aitzinikusi dute.

Akitania Berriko eskualdeak 2023-2027 urte bitarteko Bio-ituna izenpetu du. Frantses gobernua eta ur agentziak biltzen ditu itun berrituak, eta bost ardatz nagusi zehaztu dituzte: pestizidarik ez baliatzea, animalien ongizatea, uraren kalitatea, bioaniztasuna, kalitatezko elikadura eta aldaketa klimatikoa saihestea. Diru laguntza horien bidez, beraz, etxalde biologikoen azpiegiturak hobetzea proposatuko dute, baita laborantza lizeoetako biologikoaren sailak biderkatzea ere. Horrez gain, hezkuntza zentroetako kantinetan elikagai biologikoak baliatzea bultzatuko du Bio-itun berriak.

Misja Medycyna fundazio poloniarrak, Ukrainiarekiko elkartasun deia luzatu du Ipar Euskal Herrian eta Landetan. Sendagailuak bildu nahi dituzte Ukrainian zauritutako pertsonak artatzen laguntzeko. Gure lurraldetik kamioi osoa bat igortzea dute xede, zuzenki gerla egoeran diren lurraldeetako ospitaleak hornitzeko. Iragan irailean Baigorrin egin zuten bezala, haur ukrainarren aldeko elkartasun kantaldia antolatu dute Bidarten, Euskal Herriko eta Ukrainiako hainbat kantarirekin.

Lehen aldiz Ipar Euskal Herriko filma bat, egun berean, Euskal Herri osoan estreinatuko da. Josu Martinez baigorriarraren 'Bizkarsoro' bost laburmetraiez osatutako filma da, eta euskal hiztunek 1914 eta 1982 artean jasan duten jazarpena du hizpide. Bost urteko lanaren emaitza izan da, Baigorriko berrehun bat biztanleren parte hartzeari esker egin dena. Urtarrilaren 12an Baionan, Donibane Lohitzunen, Kanbon, Donibane Garazin eta Maulen ikusgai izanen da Ipar Euskal Herrian.

Galiziako kostaldea inbaditu dute plastikozko bolatxoek. Abenduaren 8an, Toconao itsasontziak bere zamaren zati bat galdu zuen bidaian, eta 25.000 kilo bolatxo isuri zituen itsasora. Bolatxo horiek euskal kostaldera heltzeko probabilitatea aztertzen ari da AZTI ikerketa zentroa, Eusko Jaurlaritzaren aginduz. Euskal Hirigune Elkargoak ere segipen zelula bat sortu berri du, kutsadura horrek Lapurdiko kostaldean ukan dezakeen eraginari aurre hartzeko. Zentzu horretan, AZTIk eta Bidarteko Rivages Pro Tech ikerketa zentroak indarrak elkartuko dituzte.