30 urte oihal-etxeari eutsiz. Hiru hamarkada bete dira aurten Seaskako lehen ikasleak Baxoraino heldu zirela. Ziklo luze horren kari, eta Korrikak galdeginik, ‘Oihaletxea’ dokumentala sortu du Lander Garro hendaiarrak. Bertan azterketak euskaraz egiteko eskubidearen borrokan ari diren 18 kide elkarrizketatu ditu. Dokumentalgile hendaiarrak 18 ikasle, irakasle eta buraso elkarrizketatu ditu, problematika protagonisten hitzekin azaltzeko. Filma ostegun honetan estreinatuko dute Hondarribian.
Laborarien protestek ez dute etenik. FNSEAk aste hastapenetik bide mozketa handiak gauzatu ditu Frantzian osoan, bereziki, Europar Batasunak ezarri nahi dituen ingurumenaren aldeko neurrien kontra. Horien artean, laborantza lurren %4 lugorrian atxikitzeko araubidea, edota kabala etxalde handien berotegi efektuko gas isuriak murrizteko neurriak. Protestak hartu duen tamaina ikusirik, Confédération paysanne eta ELB sindikatuek ere mobilizazio uhinarekin bat egitea deliberatu dute, hori bai, haien aldarri propioekin: «laborari ororendako lansari duin bat eta merkataritza-librearekin haustea». Aste hondar honetan, Lapurdin mobilizazio bat antolatuko dutela jakinarazi du ELB sindikatuak.
Hartzaro festibalak bere 28. edizioa ospatuko du otsailaren 2tik 13ra. Hamar egunez, hamarnaka hitzordu izanen dira Uztaritzen: kaskarotak, ganixak, tutak, txilindron txapelketa edota astearte gizena.
'Apaiz Kartzela' dokumentala Donibane-Lohizuneko zineman eskainiko dute. Ritxi Lizartza, David Pallarès eta Oier Aranzabalek zuzendutako lan horrek 1968-1976 artean Zamorako kartzelan preso izan ziren lau apaizen lekukotasunak biltzen ditu, egun hutsa den eraikinera itzuliz. Presondegi horretan izan ziren apaiz horietako batzuk hamar urtetik gorako zigorrak ukan zituzten, haien sermoietan frankismoa salatzeagatik.
FDSEA sindikatuak bideak blokeatu ditu, frantses gobernua mugiarazteko xedez. Besteak beste, Europako Batasunak klima krisiari buru egiteko ezarri dituen baldintza gero eta zorrotzagoak sortu du FDSEAko laborarien kexua. Erraterako, laborantza lurren %4 lugorrian atxikitzeko, edota zerri nahiz hegazti etxalde handien CO2 isuriak murrizteko neurriak gaitzetsi dituzte. Prezioen gaiari dagokionez laborantzako erregai gorriaren gaineko zerga emendatzea, PAC laguntzen beranta eta EGALIM legearen ez aplikatzea salatzen dute. Ipar Euskal Herrian, Baionatik Bordelera bidean, A63 autobideko Hubert Touya zubia oztopatu dute eta blokeoa Grand Basque auzoko biribilgunera arte luzatzen da. Protestak aste honetan zehar luzatuko dira hainbat lekutan, eta ekintzak datozen asteetan biderkatuko dira Parisko Laborantza saloira arte.
Bizkaiko golkoan arrantzatzea debekaturik izanen da otsailaren 20ra arte. Ordura arte, kaian goaitatu beharko dute zortzi metro baino gehiagoko arrantzontziek. Neurri horren bidez, izurdeen ernalketa garaia babestu nahi luke frantses gobernuak. Arrantza tradizionaleko arrantzaleek, ordea, neurriaren «zentzugabetasuna» salatu dute pelagiko eta hondasareko arrantzontzien ber zakuan sartu baitituzte. Haatik, azken horiek izanen dira gobernuaren diru laguntza gehien jasoko dutenak. Izan ere, enpresa bakoitzaren irabazien araberako %80eko kalte ordaina eskainiko du Parisek. Heldu diren bi urteetan ere debeku hori errepikatuko dela aitzinikusten da.
Bateragune auzia ez da errepikatuko. Hala ebatzi du Espainiako Konstituzio auzitegiak, Auzitegi Gorenak galdegindakoaren kontra. Prozesu horren bidez Arnaldo Otegi, Arkaitz Rodriguez, Rafa Diez, Sonia Jacinto eta Miren Zabaleta ezker abertzaleko kideak sei urtez espetxeratu zituzten. Haatik, Giza Eskubideen Europako Auzitegiak auzi horren epaia 2020 urtean baliogabetu ondotik, auzia errepikatzeko desmartxa abiatu zuen Auzitegi Gorenak.
Plastikozko 25.000 kilo bolatxo isuri zituen Galiziako kostaldean Toconao itsasontziak abendu hastapenean. Ordutik, kutsadura horrek euskal kostaldean ukan dezakeen eraginari aitzina hartzeko, Euskal Hirigune Elkargoa eta Eusko Jaurlaritza erne ezarri dira. Elkargoak, erraterako, segipen zelula bat abiatu du berriki. Momentuko, Bizkaiko golkoan ez da plastikozko bolatxo anitz ikusten. Hala baieztatu dute Itsas Geroa elkarteko kideek. Joan den astean, bi egunez, alde batetik bestera trabeskatu dute itsasontziz euskal kostalde osoa. Beatrice Elizalde elkarteko kideak azaldu duenez «mikro-plastikoak ez dira ikusten, eta beraz oraino zailagoa da garbitua izaitea». Gainera, kutsadura uraren zikloan sartzearen lanjerraz ohartarazi dute. Elizalderen hitzetan, «kutsadura hau eragiten duen sistema kapitalista elikatzeari utzi behar diogu».
80 urterekin zendu da euskal kantagintza berriko ahots erreferenteenetako bat. Maite Idirin Ugaon (Bizkaian) sortu zen 1943 urtean, baina bere biziko urte gehienak Angelun eman zituen. Bereziki, 1970 hamarkadaren atarian ekin zion bere ibilbide artistikoari, usu, Hego Amerikako herri kantagintzaren eraginpean, musika eta poesia uztartuz.Preseski, Atahualpa Yupanki euskaraz (1968) izan zen bere lehen lana. Bere ibilbidearen azken urteak, haatik, musika klasikoari eskaini zizkion. 2014an, Ohorezko euskaltzain izendatu zuten Idirin, euskararen eta euskal kulturaren alde egin lana balioan emanez.
Peio Ospital (kantaria):
Paulo Iztueta (idazlea):
