Aurten hamabi egitura lagunduko ditu Euskal Kultur Erakundeak Durangoko Azokan parte hartzen. Iparraldeko 39 berritasun aurkeztuko dira aurten, 21 liburu, lau komiki, disko-liburu bat. Liburu berrien artean dira Eneko Bidegainek idatzitako 'Bichta Eder', Elise Dilet eta Antton Harinordokiren 'Haize Leizetan' eleberria edota Emma eta Maialen Aresteguiren 'Xan' komikia. Musika lanetan, aldiz, Maialen Errotabehereren 'Animus anima', Kuma no motor taldearen 'Baiona zikina' edo Hebentik taldearen 'Gaztelondon zer berri'. Azokaren 58. edizioan 265 ekitaldi, 950 berrikuntza eta 257 erakusmahai izanen dira.

Lan munduan euskara bultzatzeko xedez, 'Ikusi ta Ikasi' deituriko enpresa sortu zuen Xabi Castorènek. Iparraldeko hamabost enpresatan ibiltzen da, astean oren eta erdiko euskarako ikastaroak ematen. Bereziki langile euskaldunak atzematen ez dituzten enpresetan eskaintzen ditu formakuntzak, bost pertsonako taldeetan eta entitate bakoitzaren beharrei egokituz.

Mediateka, Jean Jurès haurtzaindegia eta Izadia parkea. Lehentasunezko hiru proiektu garatu nahi ditu Angeluko herriko etxeak, eta horretarako 17 milioi euroko buxeta onartu du. Alde batetik, urtero 180.000 bisitari jasotzen dituen Quintaouko mediateka osoki berriztatuko dute, haren eraikina handitzeko. Berregokitze lanak eginen dira ere Jean Jurès haurtzaindegian, haren edukiera 40 haurretik 45era handitzeko eta kanpoko berdegunea zabaltzeko. Bestalde, 2020ko sutean Izadia parkean kiskali zen eraikina berreginen dute. 83 metroko luzera izanen du eta 2025eko udazkenerako gauzatuko da.

Urtez urte, Ipar Euskal Herrian esponentzialki hazi da Vespa Vélutinaren populakuntza. Espezie inbaditzaile horren eragin kaltegarriei muga ezartzeko elkarte berri bat aurkeztu dute azaroaren 25ean Itsasun. Ehun bat pertsona bildu dira bertan, horien artean, Ezti Etxea, Erle Beltza eta Adana elkarteko kideak, baita Gaves eta Nives eskualdeetako sindikatukoak ere. Mikela Untsain Azkaineko erlezaina eta kolektibo berriko kideak Goiz Berri saioan azaldu duenez, arazoa orokorra da tokiko ekosistemari eragiten baitio liztor asiarrak, besteak beste, intsektu polinizatzaileak garbitzen dituelako eta fruitu arboletako fruituak kaltetzen dituelako. Lehen bilkura bat egin du kolektibo berriak eta urtea bukatu aitzin taldeka bilduko dira lehentasunezko  lan ardatzak zehazteko.

Usoen sasoi berezi bat izan da Pirinioetako saretegietan. Azaroaren 21ean hetsi da ehiza sasoia. Usoek berant abiatu dute hegoalderako migrazioa, urriko tenperatura beroen eta haize azkarren ondorioz. Horrek azarora gibelatu du uso talde gehienen bidaia, abantsu ehiza sasoia bururatu baino hogei egun lehenago. Euskal Irratietan egun oroz eguneratu dugun kontaketaren arabera, Naphaleko lepoan (833) eta Landibarre-Suhuskunen (821) ehizatu dituzte uso gehien, eta ondotik heldu dira Oskaxeko lepoan (549) eta Etxalarko saretegietan (243). Aldiz, emaitza eskasak ukan dituzte aurten Lekunberrin (91), eta bereziki, Alduden (39) eta Saran (38).

Euskal Herriko sagardogileak eta sagar ekoizleak bilduko dituen sor-marka, bidean da. 'Euskal sagardoa' izendapena hautatu dute, eta mugaz gaindiko lehen sor-marka litzateke. Hegoaldean jada bazen izen bereko jatorri izendapen kontrolatua, baina urrunago joateko parioari lotu dira orain. Ipar Euskal Herrian sindikatua sortu dute ekoizleek, Europako Batasunean aurkeztuko den egitasmoan parte hartu ahal izateko. Une honetan, xehetasun juridikoak aztertzen ari dira bi administrazio eremuak barnebilduko dituen izendapena sortu ahal izateko. Heldu den urte hastapenean aurkeztuko dute 'Euskal Sagardoa' sor-marka erregistratzeko txostena.

Nehoizko bultzada ekonomiko handiena bildu du Seaskak. Herri Urratsen azken edizioa ezin izan zuten behar bezala ospatu aro txarrarengatik, baina ondoko elkartasun erauntsia sekulakoa izan da. 500.000 euro bideratu ahal izan dituzte Senpereko Seaskak ireki berri duen Kattalin Elizalde kolegioari, usaian 300.000 euroko irabaziak bideratzen direlarik. Eta orain, iragan urteko tenpestaren ondotik, ortzadarra heldu da  Senpereko aintzirara. Herri Urratsen 41. edizioa 2024komaiatzaren 12an ospatuko da «ortzadarra» lemapean, eta Beskoitzeko ikastola berria finantzatzera bideratuko dira irabaziak. Aurtengo kantua Neomak taldeak eginen du, eta berrikuntzen artean, maketa lehiaketa bat antolatu dute; irabazleak Herri Urratsen jotzeko parada ukanen du.

Konkolotx elkarteak Ipar Euskal Herriko zortzi haurtzaindegi eta haurtzain-etxe euskaldunak saretzen ditu. Guztien artean, 110 haur eta 140 familia biltzen dituzte. Duela hainbat hilabete erakunde publikoen laguntza eskasa salatu zuten, eta ohartarazi zuten ez dutela gaitasunik jasotzen duten galde handiari ihardukitzeko. Izan ere, urtero ehun bat eskaera ezeztatzen dituzte Konkolotxeko egiturek. Azken aldian hezitzaile euskaldunak xerkatzen dituzte. Elorri Arin Konkolotx elkarteko koordinatzaileak azaldu digunez, ama eskolan emaitza onak ematen ditu lehen haurtzarotik euskaran murgiltzeak.

Abenduaren 3an ospatuko den Euskararen Nazioarteko egunaren kari, euskarak lan munduan duen garrantzia azpimarratuko dugu aste honetan. Astearte honetan, Oztibarreko osagarri etxera jo dugu, Erik Ugarte kinesiterapeutarekin mintzatzeko. Oztibarren medikuntza zerbitzuak euskaraz jaso ahal izatea «baitezpadakoa» dela erran digu.